گذری بر فرهنگ عامه با تکیه بر اشعار نسیم شمال

بررسی دیوان اشعار شاعران دوره مشروطه یکی از منابع موثق و قابل استناد در زمینۀ آگاهی از فرهنگ عامه است. فرهنگی که در طی روزگاران گاه دستخوش تغییر و تحول شده و گاه بدون تغییر به حیات خود ادامه داده است. این فرهنگ‌ها و باورها که مردم هر جامعه اعتقاد راسخی بدانها داشته‌اند، ما را در مسیر شناخت و درک هر چه بیشتر شعر که به‌ویژه در عصر مشروطه نمود بارزی از بستر و شرایط زندگی است، رهنمون می‌کند. در این مقاله با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی، سعی شده با بررسی اشعار نسیم شمال که از مرکزی‌ترین شاعران و روزنامه‌نگاران عصر مشروطه است، به فرهنگ عامه، باورها و آداب و رسوم آن دوره بپردازیم. در این بین گاه به ضرب‌المثل‌ها و کنایه‌هایی رسیدیم که امروزه در بین عموم مردم رایج‌‌اند اما شاید کمتر کسی بداند که این امثال از نسیم شمال است. از دیگر نکاتی که در این مقاله بدان دست یافتیم، این بود که عمدۀ توجه نسیم فارغ از اشعاری که صرفا برای التذاذ هنری سروده شده بودند و بُعد سرگرمی و تفنن آن بر وجه معنایی و لفظی‌اش غلبه داشت، شعر در خدمت اندیشۀ آزادی‌خواهی، وطن، دفاع از طبقۀ زحمتکش و به تصویر کشیدن وضع آشفتۀ حاکم در جامعه است. در این بررسی، پس از ذکر پیشینۀ تحقیق و روش آن، عنوان‌بندی مهم‌ترین مولّفه‌های فرهنگ عامه مطرح و سپس شاهدمثال‌ها ذیل هر عنوان آمده و در نهایت از داده‌های به دست آمده نتیجه‌گیری شده است